RUBRIEK
De valkuilen in openbare ruimten
Edwin Koene is de probleemoplosser als het gaat om het herstellen, reinigen en onderhouden van keramiek en natuursteen. In deze rubriek bespreekt hij telkens een facet van het behoud van bestaande tegels. Dit keer komen openbare ruimten ter sprake.
Edwin Koene
Na het douchen de doucheruimte droogmaken in een hotel of vakantiewoning, wie doet dat consequent? Zeker bij het gebruik van openbare toiletruimtes is het vaak afwachten hoe en wat je aantreft. Mensen gaan er minder zorgvuldig mee om dan thuis.
Het veranderen van deze mentaliteit is lastig, maar als een openbare ruimte er netjes en schoon uitziet, nodigt dit veel meer uit om het ook zo achter te laten. Maar hoe houd je bijvoorbeeld een toilet zo optimaal mogelijk als dit intensief gebruikt wordt?
We zien vaak ongeglazuurde keramische tegels in openbare ruimtes. Een sterke tegel met een chique uitstraling en afdoende antislip, dus zeer geschikt om toe te passen in bijvoorbeeld openbaar sanitair. Echter, tijdens het onderhoud worden vaak ongeschikte producten gebruikt die een glanzend onderhoudslaagje achterlaten. Daarin zorgen urine en handzeep voor doffe plekken wat een onhygiënisch aanzien geeft. Zeker als de tegels door verlichting van bovenaf in de schijnwerpers staan. Een product toepassen dat geen tot nauwelijks laagjes opbouwt is zeer raadzaam om het uiterlijk van de tegel mooi te houden.
Voor het reinigen van keramiek in openbare sanitaire ruimtes, maar ook bij zwembaden, is een tweetal producten onmisbaar. Deze worden in de praktijk nog vaak met elkaar verward. Het eerste is zuurhoudend en wordt toegepast bij de bouwreiniging en daarna om onder meer kalkaanslag te verwijderen. Het tweede product is een base, dus alkalisch product. Dat herkent vettige vervuiling.
In sanitair hebben we vrijwel altijd met beide soorten vervuiling te maken. Hoe herken je een zuurhoudend of alkalisch product? Eigenlijk is dat vrij eenvoudig: een zuurhoudend product heeft een PH-waarde lager dan 7. Wanneer op het etiket staat dat het product kalk of cementsluier kan verwijderen, is het vrijwel altijd een zuurhoudend product. Een alkalisch product heeft een PH-waarde hoger dan 7, hier vinden we op het etiket dat deze vette- en olieachtige vervuiling kan verwijderen.
Voor openbare ruimtes, denk hierbij ook aan zwembaden, is afdoende reinigen en onderhouden van groot belang. Wanneer dit tekort schiet, zien we in de praktijk met regelmaat hardnekkige vervuiling in de vorm van schimmelvorming in het voegwerk, verhard kalk (ketelsteen) en vergeeld tegel- en voegwerk. Soms zelfs dermate, dat de minimale norm wordt overschreden en een verplichte sluiting dreigt. Wordt de vraag om hulp dan gesteld, dan zetten we alle zeilen bij, tot nu toe met succes.
Vooraf materialen kiezen die geschikt zijn voor de betreffende toepassing, blijft prioriteit nummer één om narigheid te voorkomen. Een bizar voorbeeld van een onmogelijke combinatie, is een zwembad dat volledig uit kalksteen werd vervaardigd en gevuld met ontkalkt water. In eerste instantie lijkt dit een mooi geheel, maar als water kalk mist gaat het daarnaar op zoek. Dit werd gevonden in de steen. Het water trok het kalk uit de steen, die daardoor verzwakte en afbrokkelde.
Ook als iets in de mode is, moet er gekeken worden of het geschikt is voor bepaalde toepassingen. We komen de afgelopen maanden steeds vaker terrazzo tegels tegen of geglazuurde handvormtegels, veelal in craquelé. Dit soort tegels is veelal poreus en om het intrekken van vuil en vocht te voorkomen worden deze geïmpregneerd.
Het echte terrazzo is niet zuurbestendig, dat is een bekend gegeven. Een geglazuurde craquelé tegel wordt gezien als zuurbestendig, maar dit is zeker niet altijd het geval! We komen steeds vaker tegeltjes tegen waarvan het glazuur is aangetast door zuurhoudende producten. Belangrijk is om dit goed te communiceren naar de klant. Is het euvel al geschied en is dit nog te herstellen? Ja, vaak wel, maar 100% zekerheid is zeker niet altijd te geven. Ook terrazzo heeft zijn aandacht nodig, zorg ervoor dat het juiste advies wordt gegeven: impregneren en geen zuurhoudende producten. ■
