techniek
Tegels horen in de keuze voor de toekomst
Aan vloerverwarming valt niet te ontkomen
Oplopende energieprijzen en het terugdringen van gasverbruik brengt mensen er toe een lagere ruimtetemperatuur te accepteren en zo ook minder comfort te ervaren dan voorheen. Energieneutraal wonen lijkt het antwoord, maar is alleen voor nieuwbouw weggelegd.
Door Matthijs Pronker
Voor bestaande situaties moet vanaf 2026 bij het vervangen van een cv-ketel een warmtepomp worden geïnstalleerd. Is voor een volledig elektrische warmtepomp gekozen, dan is het ook verplicht er vloerverwarming op aan te sluiten. In ons vrije land wordt nog niet verplicht er keramische tegels of natuursteen op te leggen, als meest efficiënte afwerking. Helaas, want dat blijft duidelijk de beste optie maar de communicatie daarin laat ver te wensen over.
Opmerkelijk
Het blijft opmerkelijk hoe veel producenten of leveranciers van vloerverwarming nalaten om hun informatie op internet bij te sturen. Ze koppen informatie met ‘Parket en laminaat geschikt voor vloerverwarming.’ In veel gevallen wordt dat bij tegels niet eens genoemd als mogelijkheid. Bij een enkeling komt in een zogeheten top 5 van beste materialen voor vloerverwarming zelfs tapijt voor. Daar moet dan nog wel een onderlaag onder. Maar luidt de waarschuwing: wel ervoor zorgen dat de Isolatiewaarde Rc lager blijft dan 0,15 m2 W/K.
Strenge eis
Het zegt de leek niets, maar dit is de waarde die aangeeft in welke mate de bewuste afwerking warmte tegenhoudt. Dat is een strenge eis voor een nogal isolerend tapijt met onderlaag. De regel geldt uiteraard voor elke vloerafwerking bestemd voor vloerverwarming. Dat de Rc van keramische tegels 0,01 m2 K/W bedraagt, wil zeggen dat deze de warmte goed doorlaten en afgeven. Dat is bij natuursteen vergelijkbaar. Bij andere materialen, zoals parket en laminaat, ligt volgens algemene onderzoekscijfers de weerstand 8 keer hoger. Naar verhouding zal de warmteoverdracht dus ook aanzienlijk ongunstiger zijn. Voor alle leveranciers van vloerverwarming lijkt dat niet essentieel. Alles zou er op kunnen, of dat de warmte nu optimaal doorgeeft of niet.
Soepel beleid
Noem het gerust een soepel beleid. Dat geldt dus niet voor het vernieuwen van die cv-ketel straks in 2026. Als je die nu nog even snel vernieuwt, kom je uit onder de verplichting een warmtepomp te installeren. De aanschaf daarvan ligt voorlopig vele malen hoger dan die van een geavanceerde cv-ketel. Bovendien is aan de aanschaf van een warmtepomp de verplichting opgelegd om tegelijk te isoleren, als dat nog niet was gedaan.
Tot het uur van de regelgeving intreedt zijn er nog de nodige uitzonderingen van kracht. De verplichting geldt voorlopig voor vrijstaande woningen, ook twee onder een kap. Ook is deze van toepassing op rijtjeswoningen. Appartementen vallen erbuiten. En hoe kan het ook anders: het geldt niet voor monumenten.
Ontsnapping
Een andere ontsnapping zit in de optie om een goed alternatief te kiezen. Een voorbeeld is de installatie van een inductie-cv-ketel, dat geen ingrijpende maatregel blijkt. Zitten er radiatoren in de woning, dan mogen die blijven zitten. Ook aansluiting op een gemeentelijk warmwaternet behoort tot de mogelijkheden. En dat geldt zeker als het binnen tien jaar gaat gebeuren.
Degene die zich niet door regels wil laten leiden, kan natuurlijk op eigen initiatief kiezen voor vloerverwarming. De tussentijdse ontwikkelingen hebben de mogelijkheden en het rendement aanzienlijk verbeterd. Maar nog niet iedereen blijkt hiervan een voorstander. Mede door kinderziektes uit een ver verleden waarbij mensen zelfs gezwollen voeten kregen. Zoiets kan lang blijven hangen in de perceptie. Maar waar bestaat vloerverwarming nou precies uit?
Oorspronkelijke vorm
De oorspronkelijke vorm waar verwarmingsbuizen aan een verzinkt wapeningsnet worden bevestigd bestaan nog steeds. De totale laagdikte, inclusief dekvloer bedraagt dan circa 6 cm. Onder het net komt een dichte folie te liggen. Die voorkomt dat vocht uit de mortel wegvloeit, waardoor de deklaag niet goed verhardt. Waar de ruimte dit toelaat blijft het van belang onder de folie isolatie aan brengen die moet voorkomen dat warmte naar de ondervloer wegstroomt.
Een gunstige variant is de zogenoemde tackervloer. Over een veld van isolatie worden de leidingen met kunststof krammen aan de isolatie vastgezet. De professionele variant is de noppenvloer. De basis is een gestructureerde stugge folie met noppen. Buizen kunnen eenvoudig tussen de noppen worden vastgezet. Ook hier is het aan te raden onder de folie extra isolatie aan te brengen.
Renovatie
Een typische tegenhanger vormt de ingefreesde vloerverwarming. Dit leent zich vooral voor renovatiegevallen, met een betonnen vloer met of zonder dekvloer. De buizen komen in voren die in de toplaag worden gefreesd. De aanpak betekent dat er geen ruimteverlies is. Het onderscheidenlijke nadeel is echter dat er geen isolatie onder de buizen komt te zitten. Een deel van de warmte gaat zo naar de constructievloer en verdwijnt deels naar de ruimte eronder.
Steeds meer komen er systemen op de markt waarbij de verwarmingsbuizen in ‘voorgesleufde’ isolatieplaten komen te liggen. Tegels kunnen hier direct overheen worden verlijmd, zodat een dekvloer achterwege kan blijven. Het voordeel is de beperkte laagdikte. Dat maakt dit soort opties vaak geschikt voor de renovatie. Is een houten vloer voldoende draagkrachtig dan valt het ook daarop toe te passen.
Elektrisch
Tenslotte komen de dunste oplossingen uit de hoek van de elektrische vloerverwarming. Dit als in patroon gelegde verwarmingskabels of onderling geschakelde matjes. Tot nu toe vond dit overwegend toepassing in badkamers of ander kleine ruimten als bijverwarming. Steeds meer gaat deze mogelijkheid in de richting van hoofdverwarming. Dat is dan veelal te danken als de voeding grotendeels van zonnepanelen kan komen. Het energieverbruik ligt als belasting voor de gangbare elektra-aansluiting gewoon te hoog.
Dunnere versies
De dunnere versies, zowel watergedragen als elektrisch, lenen zich ook vaak voor een droge aanpak, waar niet of slechts beperkt met lijm wordt gewerkt. Voordeel is onder meer dat een dergelijke opbouw later nog vrij eenvoudig valt te verwijderen. Bovendien gaat het aanbrengen sneller dan bij systemen met een dekvloer. En dus grijpen meerderen juist bij deze aanpak naar afwerkingen zoals parket, laminaat en PVC als handvat. Dit betekent bij waterslangen en kabels dat de warmte er direct boven door de afwerking zal gaan. Horizontale verspreiding zal in alle gevallen minder plaatsvinden. Naar verwacht is de totale warmteoverdracht daarmee geringer.
Onderzoek
Om een antwoord te krijgen op de vraag in welke mate er valt te besparen, voerde het onderzoeksinstituut IGE van de Universiteit van Stuttgart een onderzoek uit samen met de ITG in Dresden. Dit gebeurde op verzoek van Schlüter Systems. Uitgangspunt was de noppenmat Bekotec-EN 23 F uitgevoerd als klimaatregelend vloersysteem. Hierbij was uitgegaan van de meeste optimale combinatie, oftewel met keramische tegels. Het resultaat bleek overduidelijk: in vergelijking met een traditionele verwarming met radiatoren kon zeker 50% energie bespaard worden. Samen met andere onderzoeken is overduidelijk dat de keramische tegel en natuursteen de meest efficiënte combinatie biedt met vloerverwarming.
Koeling
Bij een van de vele ‘tips’ over het fenomeen vloerverwarming wordt opgevoerd dat in de zomer energie gespaard kan worden door de verwarming uit te zetten. Zeker in combinatie met een warmtepomp kan die bij echt warm weer juist beter aan blijven, om juist te koelen. Het draait immers ook dan om een verbetering van het comfort. En ook hier zal pas voelbaar resultaat worden behaald als er tegels op de vloer liggen. Dus de vraag blijft of mensen echt comfort willen en energie besparen, of gemakzuchtig voor iets kiezen dat gemakkelijk valt te realiseren maar al die meerwaarde op lange termijn niet waarmaakt. En het antwoord luidt voor de hele tegelbranche: help hen het juiste te kiezen. Dan zijn we allemaal beter af voor de toekomst. ■
U bevindt zich hier:
HOME Een greep uit onze artikelen Artikelen uit 2024 Artikelen uit 2024 - nr. 2 Aan vloerverwarming valt niet te ontkomen