Museum
Schilderkunst en keramiek zij aan zij
Royal Delft opent vernieuwd museum
De Porceleyne Fles in Delft kreeg een totaal nieuw imago als museum. Na een grootscheepse verbouwing werd 7 november het geheel ingewijd met de tentoonstelling Van Ruisdael tot Frytom die tot 15 maart 2023 te bezichtigen is in een nieuwe zaal.
David Pronker
Voor het hernieuwde museum aan de Rotterdamseweg werd begin dit jaar een eigen directeur aangesteld in de persoon van Jolanda van den Berg. Het bedrijf valt onder de hoede van Henk Schouten. Beide werken nauw samen om de oudste aardewerkfabriek van Nederland onder de aandacht te brengen.
Omwenteling
Vanuit het ruime kantoor in Delft vertellen Jolanda en Henk over de grote renovatie die hier heeft plaatsgevonden. Het beroemde Delfts Blauw wordt meer dan ooit ook landelijk onder de aandacht gebracht. Voor kinderen is er een speciale audiotour en er worden workshops tegels schilderen gegeven voor jong en oud. Diverse tentoonstellingen geven de keramische wereld een extra impuls.
Oud en nieuw
Jolanda heeft hiervoor de aanzet voor het klederdrachtmuseum in Amsterdam geleid, dus de nieuwe functie bij Royal Delft paste als een jas. Des te meer omdat ze hiermee terugkeert naar haar geboortestad.
Ik ben van huis uit geen historicus, maar wel altijd in geschiedenis geïnteresseerd geweest. Het is de laatst overgebleven aardewerkfabriek uit 1653. De vertaling van een stuk historie naar het heden is mijn grote uitdaging. Dus oud en nieuw naast elkaar zetten en speciale programma’s ontwikkelen voor studenten om dit culturele erfgoed onder de aandacht te brengen. Dat begint dus nu met Van Ruisdael tot Frytom, een expositie over twee grote namen van 17de-eeuwse landschapsschilders die hun kunstenaarschap, ieder voor zich, vorm gaven op canvas en op Delfts aardewerk.
Transformatie
Henk Schouten heeft als algemeen directeur de hele verbouwing van het museum intensief begeleid en duikt even terug in de tijd.
Vanaf het ontstaan zijn er telkens reddingsoperaties voor het bedrijf geweest met in de afgelopen jaren diverse uitbreidingen. In de jaren ’70 waren de loonkosten dermate hoog, dat we onze tegels en objecten niet meer via de retail konden verkopen. Dat werd te duur. We begonnen onze eigen winkel hier en dat groeide uit tot een toeristische attractie, dus kwam er een museum bij. In 2012 werd dit professioneler aangepakt met een Experience Centre dat uiteindelijk in 2019 zeker 140.000 bezoekers trok. Twee jaar geleden is de route ingezet met een apart bestuur om lid te worden van de museumvereniging en is er gestart met een flinke verbouwing en twee nieuwe zalen.
De Nachtwacht
De ruimte werd gevonden in de toenmalige opslag en dat leidde naar een nieuwe zaal beneden en eentje boven. Tijdens deze verbouwing diende het museum gewoon open te blijven voor publiek en dat was een hele kunst. Tevens moest het in 2000 gerealiseerde tegeltableau van De Nachtwacht goed beschermd blijven.
Jolanda van den Berg: De Nachtwacht op ware grootte werd destijds gerealiseerd door twee schilders. De een begon links en de ander rechts en uiteindelijk is dit het resultaat, dat alom bewonderd wordt. In het verlengde daarvan ontstond nu het nieuwe tableau. De architect had een prachtig trappenhuis ontworpen en dat vroeg om iets extra’s: betegelen dus. Het sluit aan bij onze reputatie op het gebied van keramische afwerkingen. Overal in het land zie je nog Delfts Blauw in tegels terug, zoals in het fietstunneltje van Amsterdam Centraal. Onze fabriek heeft die tegels niet geleverd, maar het geeft wel de associatie met Delfts Blauw.
met de TU Delft
hier aan de overzijde
Binnentuin
We kijken uit op de binnentuin met diverse betegelde ornamenten die zeker bij mooi weer uitnodigen om bekeken te worden. Dit was een behoorlijke restauratieklus, zo weet Henk.
De tuin werd een eeuw geleden gezien als een tijdelijke expositie; nu waren er verzakkingen en ging het betonijzer roesten. Het was nooit gefundeerd. Zonder het keramiek af te breken werd er nu een fundering aangebracht en de museumstukken zijn gerestaureerd. Dat bleek een hele toer, want die kleuren glazuur moesten gevonden worden zonder de metalen die toen nog toegestaan waren. We hadden een fantastische laborant in dienst die dat gelukt is.
Samenwerkingen
De schilderkunst en keramische afbeeldingen staan dicht bij elkaar. Jolanda wijst op een bijzondere samenwerking met Henk Schiffmacher sinds 2020.
Zijn afbeeldingen zijn gebaseerd op tattoos bij zeelieden uit vervlogen tijden. Deze worden op keramiek aangebracht als Schiffmacher Royal Blue Tattoo. Het bestaat uit een serie met handgeschilderde objecten en een tegeltableau. Daarnaast brachten we samen met een Japanse kunstenares een limited edition van een sculptuur uit voor Delaive Art Gallery Amsterdam. Daarvan zijn er 240 wereldwijd zijn verkocht. De snelste verkoop die we ooit gehad hebben was voor het straatmodemerk Supreme. Die zoeken eens per jaar samenwerking met een andere branche. De mokken en schalen met de afbeelding van hun hoofdkantoor waren online binnen een uur uitverkocht!
een eeuw geleden
gezien als een tijdelijke expositie
Tentoonstelling
En dan nu de nieuwe tentoonstelling. Jacob Isaacksz van Ruisdael is bekend maar Frederik van Frytom komt voor velen uit het niets. Voor Jolanda uiteraard niet.
In ons museumbestuur zit een bekende antiquair die gespecialiseerd is in aardewerk uit de 17de eeuw. We wilden met deze opening terug naar het jaar van ontstaan: 1653. Welke kunstenaars leefden er toen? Deze twee lijken in stijl heel erg op elkaar. Verzamelaars van Delfts keramiek kennen Frederik van Frytom zeker. Hij komt bovendien hier vandaan. De tentoonstelling met zijn werken uit internationale privéverzamelingen was eerder in Boymans Van Beuningen te zien en nu dus hier met Van Ruisdael samen. Daarnaast is er aandacht voor de ambachtelijke techniek over het maakproces van het blauwe pigment, zoals gebruikt door beide meesters, en hoe dat heden ten dagen nog steeds wordt toegepast.
Tegels
Terugkomend op tegels blijken vooral de sierende stuks of tableaus nog zeer gewild. Henk benadrukt dat de lijn van keramische bouwelementen al jaren geleden is gestopt. Naast de tuin beschikt het museum echter nog over een zaal met imposante voorbeelden uit het verleden.
Dit was vroeger de showroom voor de architecten, waarbij ze konden zien wat we allemaal in petto hadden om te maken. Hier zijn onderdelen die we gemaakt hebben voor onder meer het Vredespaleis. Dit vertegenwoordigt een belangrijk deel van ons verleden. Voor de toekomst zijn we in gesprek met de TU Delft hier aan de overzijde. Met zowel docenten als studenten bekijken we hoe zij betrokken kunnen worden bij innovaties. We blijven immers het kloppend hart vanuit Delft met een grote verantwoordelijkheid om het culturele erfgoed te beschermen.
■
U bevindt zich hier:
HOME Een greep uit onze artikelen Artikelen uit 2022 Artikelen uit 2022 - nr. 6 Royal Delft opent vernieuwd museum