PROJECT
Nederlandse architecten en Agrob Buchtal maken historie
Project bij Bordeaux toont
de kracht van keramische schil
We keken er reikhalzend naar uit: de realisatie van een woonwijk waar de keramische afwerking zowel gevels als daken een bijzondere uitstraling geeft. Zowel esthetisch als in hedendaags comfort betekent Ilot Queyries een gigantische stap vooruit in het moderne bouwen.
Matthijs Pronker
Foto’s: Ossip en Art-Milan Mazaud
Even buiten Bordeaux zijn oude fabrieksgebouwen en loodsen gesloopt om plaats te maken voor een nieuwe wereld. Hiervoor werkte het vermaarde Nederlandse architectenbureau MVRDV nauw samen met de Duitse tegelfabrikant Agrob Buchtal.
Totale revisie
Het project Ilot Queyries maakt onderdeel uit van een totale revisie van het gebied Bastide Nie, waarvoor de voormalige MVRDV-medewerker Marc Joubert ter plaatse al diverse wooncomplexen ontworpen heeft. Hij werkte met het Nederlandse architectenbureau en het plaatselijke Flint Architects aan de realisatie van een nieuwe stad naast het oude centrum van Bordeaux, vlakbij de rivier Garonne. Het resultaat werd afgelopen najaar opgeleverd en is nu al spraakmakend tot ver buiten de omgeving.
Wiskundige puzzel
Waar hebben we het precies over? Een gebied van 35 hectare, waar door sloop van overtollige gebouwen in het uiteindelijke ‘stadsplan’ ongeveer 3500 gezinnen onderdak vinden in Bastide Niel. Daarbij is er ook plek voor kantoren, de universiteit, winkels en openbare gelegenheden. Het moet zowel de gebruikers als buitenstaanders uitnodigen om er te vertoeven, te fietsen of sporten. De wooneenheden zijn zeer divers in afmetingen, maar wel zoveel mogelijk aan elkaar geschakeld tot lengtes van 200 meter. In totaal bestaat de keramische schil uit 10.000 m2 tegelafwerking. De hoogste 'pyramides' hierin beslaan negen verdiepingen en de hoeken tussen de gebouwen variëren van 14 tot 45 graden. Een wiskundige puzzel dus die tot in het kleinste hoekje is uitgedacht.
Ongekende samenwerking
Het betekende eveneens een ongekende hechte samenwerking tussen veel partijen die elkaar goed gevonden hebben. Opdrachtgevers Kaufman & Broad and ADIM legden hun wensen neer bij MVRDV, dat internationaal tot de top behoort van gedurfde architectuur. Even terzijde: het werd opgericht in 1993 en de letters staan voor (Winy) Maas, (Jacob) Van Rijs en (Nathalie) De Vries. Waar veel architecten bolwerken in glas en aluminium of baksteen ontwerpen, ging MVRDV dit keer voluit in de richting van keramiek.
Marc Joubert
Hun collega Marc Joubert die in Frankrijk een eigen bureau begon, onderstreept dat de ligging van het nieuwe complex daar zeker verband mee houdt.
Het geheel moest passen bij het oude centrum van Bordeaux waar veel gevels betegeld zijn, uiteraard op een andere wijze, maar Bordeaux is geen stad van beton en glas. Licht is hier belangrijk en daarom hebben we gezamenlijk voor een grijswitte kleur gekozen. Dat weerspiegelt de zon en geeft een pure uitstraling, terwijl het niet te fel wordt zoals stralend wit.
Flint Architects
Flint Architects zorgde als co-designers van MVRDV dat de hoofdgebouwen precies zo werden gerealiseerd als bedacht en betrokken ook de parkaanleg er in vroeg stadium bij. Sabine Haristoy maakte in het verlengde van de architectonische invulling een plan voor parken en omringend groen. De eenheid is daarmee zo groot dat het nu al een klassieker van de toekomst kan worden. In alle voorbereidingen, die uiteraard een aantal jaren hebben gekost, werd de keuze steeds unaniemer: de vorm van het gehele complex moest als een soort legostenen telkens nieuwe varianten op het thema aan elkaar doen rijgen.
Geen rode daken
Rode daken bij witte gevels zou het ergonomische ontwerp verstoren. Dat rood keert nu wel terug in pleisterwerk van enkele muren, maar de daken zijn afgewerkt in het verlengde van de gevels. En elk bouwwerk vindt daarin zijn eigen ontwerp, afmeting, vlakverdeling en raam- en deurpartijen. Tot in het kleinste detail van trappen keert het keramische element terug als een organisch onderdeel.
De indeling van het complex was een tweede puzzel waar heel lang over nagedacht is en waarin uiteindelijk de lichte keramiek van Agrob Buchtal meehielp. Nauwe straten, pleintjes, een groot park, zoals het in Bordeaux al eeuwen bestaat; daar moest een overeenkomst in worden gevonden, zodat Ilot Queyries in de toekomst net zo geliefd wordt om te wonen, te werken en uit te gaan.
Keuze tegels
De keuze van de tegels was mede bepalend voor het resultaat. Agrob Buchtal heeft alle adviseurs en middelen in huis om te maken wat de ontwerper wenst. Daarnaast is er een grote expertise in al gerealiseerde projecten met gevels en in mindere mate daken. Dus het team aan opdrachtgevers, architecten en de technische staf van Agrob Buchtal hebben diverse voorstellen gemaakt en uiteindelijk bleef het uitgangspunt de bekende KeraTwin K20 gevelafwerking van Agrob, gebaseerd op strengpers die zeer uiteenlopende sterke glazuurmogelijkheden geeft.
Hytect
Het is voorzien van Hytect Technologie, waardoor het oppervlak van keramiek een zelfreinigende en bacteriewerende eigenschap heeft. Het sluit aan bij de toekomstgedachte: geen vervuilde gevels meer, geen infecties door opgehoopte vervuilde lucht, maar wel alle intimiteit en voordelen van de oude stad. Het hele project, dat nog maar net bewoond is, wordt een schoolvoorbeeld van het nieuwe bouwen met keramiek als een doorlopende schil die beschermt. ■
U bevindt zich hier:
HOME Een greep uit onze artikelen Artikelen uit 2021 Artikelen uit 2021 - nr. 6 Project bij Bordeaux toont de kracht van keramische schil