THEMA SPANJE
Nieuwe series zijn perfectie van bestaande
Spaanse tegelindustrie pakt wachtstand actief op
De fabrikanten die in Spanje hun nieuws zouden tonen in mei dit jaar kunnen alle prototypes op kleine schaal uitproberen. Via alle digitale wegen wordt zichtbaar welke richting dit uitgaat. Een goed moment om allerlei ontwikkelingen onder de loep te nemen.
Renée de Haan
Het is bekend dat de producenten vanuit Italië en de Spaanse tegenhangers steeds meer naar elkaar toegroeien, ook in de uitgebreide collecties waarmee elk bedrijf in de eigen toonzaal een soort beurs creëert. Die showrooms zijn de afgelopen paar jaar sterk uitgebreid en zeer luxe ingericht. De exportlanden krijgen daarvan een bepaald aanbod waaruit als altijd gekozen kan worden. Elk agentschap pakt zijn eigen voorkeuren op en daaruit valt veel af te lezen over wat er in wezen gaande is.
Handvorm
Naast de grote platen die ook vanuit Spanje al 15 jaar worden geproduceerd, zien we een grote comeback van de handvorm tegels. Kleinere tegels met weer witte klei als basis, die zwaar geglazuurde kleurpaletten mogelijk maken. Het is een mix van bricks, langwerpige tegels die in visgraat gezet kunnen worden, en voor plavuizen. De populariteit van de zeshoek lijkt iets naar de achtergrond te raken en maakt plaats voor de zogeheten Zellige, Marokkaanse rechthoekige of vierkante wandafwerkingen. Achter een bar of badmeubel brengen ze vooral door de diepere kleuren een ouderwetse warmte in nieuwe productiemogelijkheden. Het succes hiervan is verklaarbaar: de strakke grijze vlakken voor vloeren en wanden vragen om een opleving en individuele invulling. En ook de Spanjaard pikt dit wandtegeltje graag op.
Jaren zeventig decors
Al tijdens de vorige Cevisama kwamen de retro-decors uit de jaren zeventig voorzichtig naar voren. In de ontwerpstudio’s vanuit Castellon zijn na de eerste proeven verdere mogelijkheden onderzocht. De hippietijd is terug, met allerlei levensovertuigingen die erbij hoorden. Op-art in zwart-wit decors naast de gevierde bonte kleuren in optische vormen. Die waren van oorsprong bestemd voor de wandafwerkingen waar Spanje van oudsher sterk in staat, maar nu mag dat net zo goed in vloervelden toegepast worden. Uiteraard dan wel in gres porcellanato. Encaustic patronen zijn weer helemaal terug voor vloer en wand. De tegel mag weer blikvanger zijn.
Rust
In die bontheid blijft de basis van een rustige natuursteen of houtlook door alle producenten een goede basis. Maar ook daarin geldt een drang naar perfectie. Geen betonlook moet hetzelfde zijn als die van de concurrent. Het beste antraciet, die ene structuur of tekening, het maakt de topper. Door de technieken waarmee elk oppervlak tot in de kleinste groeven een keramische replica kan krijgen is de wedstrijd begonnen. De prijs is daarin niet langer doorslaggevend, want zelfs het meest speciale blijft betaalbaarder gezien de populariteit van keramiek wereldwijd. Waar voorheen één serie in al zijn afwerkingen en formaten op een display onder de aandacht kwam, gaat het nu om de combinaties. En die zijn eindeloos.
Cotto
De drang naar natuurlijk en levendig in vele smaken en soorten houdt ook een terugkeer van de terracotta in, kortweg cotto genoemd. Ooit werd dit door Noord-Europa omhelsd als typisch mediterraans, maar ook passend in woningen in Nederland en België als landelijk, warm en tijdloos. Daarna kreeg het een predicaat oubollig en bovendien was het technisch een type tegel die onderhoudsgevoelig bleek. Vooral de oorspronkelijke cotto en in het verlengde de plavuizen moesten jarenlang wijken voor de industriële moderne invullingen met hardsteen en dus imitaties als meest gewilde vloer. Die af en toe ook nog aan de wand werd doorgetrokken.
Maar zoals in elke mode-voorschrijvende tak, wordt de markt nu weer rijp gemaakt voor warme, eerlijke materialen zoals cotto. Dan wel in veel meer dan de bekende aardetinten. Want er moet bovenal gespeeld kunnen worden. Door architecten en hun klanten. Opmerkelijk is het verdwijnen van de incerto, een decoratief hoekje dat de vierkante tegels onderbrak. Dat lijkt echt passé.
Houtlook
Een van de grootste concurrenten van de keramische industrie lag in de houten vloerafwerkingen. De koude tegel tegenover de zacht aanvoelende houtafwerkingen. Die markt heeft het geweten: nooit tevoren heeft de tegelindustrie met alle middelen de houten parketten, vlonders en plankieren zo bestookt met ultieme replica’s. Vanuit Spanje bestond die voorliefde voor houten vloeren veel minder dan in het Noorden, maar hier heeft de export een keur aan mogelijkheden.
Mooiste planken
Patronen, soorten, vermolmde planken, wrakhout, alles kon geïmiteerd worden zonder dat het ooit zou rotten of ander onderhoud nodig had. De Spaanse industrie kwam ook even met ‘oud hout’ maar heeft zich nu vooral gestort in een strijd om de mooiste planken. Met een aantal grote fabrikanten die daar het voortouw in namen en zelfs de Spaanse markt viel er warm voor te krijgen. De wand- vloercombinaties die geprobeerd zijn kunnen we afschrijven. Het is de vloer die als een loper uitligt en over kan gaan in een ander type vloerveld, of een patroon. Het vraagt wel om een ander soort wand. Dat zien we in alle aanbod van 2021 terug.
Metallic
In de golven van wat opkomt en verdwijnt en weer terugkeert, speelt metallic een zeer bijzondere rol. Ook vanuit de Spaanse industrie hebben de vooraanstaande fabrieken veel geïnvesteerd in goud, zilver, brons of metallic poeder, dan wel strepen die de tegel industrieel sjiek maakte. Net als bij de eerste houtimitaties 30 jaar geleden leed dit fenomeen aan kinderziektes. Als het niet echt goed is en vooral mooi blijft, dan verdwijnt het naar de achtergrond. Maar zie, de techniek heeft de beginfouten ingehaald en tegels met metallic gaan weer een groot succes tegemoet. Dit genre lift mee op de ongeëvenaarde successen van bijzondere natuurstenen en marmer. De mensen raken weer vertrouwd met aders en tekeningen uit de duurste natuursteenproductie, dus die glinsters in een gewolkte tegel krijgen een nieuwe aantrekkingskracht. Vooral blauw en beige vinden gretig aftrek in dit segment.
Marmer
De grootste verrassing van de afgelopen vijf jaar is het onmetelijke succes van keramisch marmer. Eerlijk gezegd is het onverklaarbaar, althans voor Noord-Europa. Jaren waren de glanzende zware marmersoorten voorbehouden aan de Zuid-Europeanen. De Noorderlingen konden een matte grijs-witte marmer met weinig tekening nog wel appreciëren voor een badkamer met allure. Binnen hotelbereik had het een bescheiden kans te midden van alle strakke betonlook en hardsteenvarianten. Op beurzen hadden de Spanjaarden twee stand-gedeelten: een met glans voor het Oosten en verder een deel met gedistingeerd strak en mat voor het Noorden. Die tweedeling was zo helder als glas.
Overloop
Vijf jaar terug begon daar een overloop in te komen, gevoed door de wellness cultuur in onze landen. Glanzende marmers die in onze cultuur nooit een hoogstaand fenomeen zijn geweest, deden hun intrede. In Nederland hoef je maar te roepen dat iets mode is en dan is het zo. Het succes op lange termijn kunnen we niet voorspellen maar voor de tegelhandel vormt deze marmerrage een totaal nieuwe uitdaging. De Italianen hebben hier iets eerder op ingespeeld maar het Spaanse aanbod ligt er nu klip en klaar. Was er een beurs geweest, dan waren de bezoekers er mee overladen.
Pogingen
De Spaanse industrie heeft een eigen signatuur met een heel andere internationale werkwijze van huis uit. Het kijkt wel altijd goed naar wat de grootste concurrent doet: De Italiaanse. Natuurlijk wordt daar wat van opgepikt, zoals de terrazzopatronen die keramisch vertaald worden. Maar daarin lijken de Spanjaarden zwakker. In wanddecors daarentegen wordt er vaak nog de nek uitgestoken. Al zijn de schitterende imitaties van leerlook of kanten stoffen die uit de cultuur opborrelden echt verdwenen. Ook de kleurrijke Spaanse folklore-tegels worden nauwelijks nog geproduceerd. In de globalisering een eigen gezicht behouden blijft een lastige opgave, ook voor de tegelindustrie. Vooral de mozaïekproducenten lijden daar niet onder. Die vinden vanuit Spanje geheel autonoom op eigen research telkens nieuwe mogelijkheden uit. Van fluorescerend mozaïek tot stukjes kokosnoot.
Conclusie
Was er een beurs geweest, dan waren we na het zien van zoveel doorwerken aan bestaande series met diep respect naar huis gekeerd. Al het goede nog beter maken, de glazuren verbeteren, de combinaties optimaal presenteren en toch die klantvriendelijkheid behouden. De Spanjaard is trots maar bescheiden en dat keert terug in de wijze van presenteren en in de manier van zaken doen. Dat gebeurt nu op afstand, maar de boodschap is wel duidelijk: Wat we al hadden opgebouwd in series en mogelijkheden is in deze pauze nog verbeterd. En soms een beetje veranderd, maar niet heel spraakmakend nieuw. Dat hoeft nu ook even niet. ■
U bevindt zich hier:
HOME Een greep uit onze artikelen Artikelen uit 2021 Artikelen uit 2021 - nr. 2 Spaanse tegelindustrie pakt wachtstand actief op