BEURS
Technische vooruitgang centraal bij beurs in Bologna
Esthetische hoogtepunten lijken bereikt
De internationale tegelwereld komt weer samen in Bologna voor de noviteitenbeurs Cersaie. Hier wordt van 23 t/m 27 september voor de 37e keer het nieuws getoond in series, technieken en toepassingen. De overwegend Italiaanse, Spaanse, Portugese en Duitse bedrijven ontvangen wereldwijd gasten om zaken te doen.
RENÉE DE HAAN EN MATTHIJS PRONKER
Elk jaar weer blijft het spannend om te zien waar de gemeenschappelijke noemer naar uitgaat, maar ook hoe de individuele invulling van keramische mogelijkheden eruit zal zien. De doorgewinterde bezoeker loopt een rijtje aan contacten af en heeft al behoorlijk wat voorinformatie over de tendensen voor komend jaar. Relatieve nieuwkomers raken overdonderd door de hoeveelheid en de hedendaagse vertalingen van keramische afwerkingen. En altijd weer ligt er een breuk in de reacties: ‘Niks nieuws’ tot en met ‘Heb je dit gezien? Dat heeft de toekomst!’ Dat laatste vormt de kracht van de beurs.
Verwerking
Uiteraard gaat het niet louter om tegels of keramische platen die esthetisch en technisch de hoogste niveaus hebben bereikt. Ook verwerking en de noviteiten hierin speelt een grote rol. De lijm- en voegmiddelproducenten volgen de trends met nieuwe producten, net als de machines en onderhoudsproducten.
Om te weten wat ons te wachten staat en waar we oog voor moeten hebben in Bologna, is het handig om een aantal ontwikkelingen onder de loep te leggen. Daaruit valt zeker het en ander te voorspellen, zoals meer innovatie in de verwerking van XXL.
Perfectioneren
Dankzij de grote investeringen in inkjet kan alles perfect in replica worden uitgebracht. De tegelwereld gaat er prat op dat het basismateriaal van gres porcellanato in veel gevallen sterker is dan de oorspronkelijke natuurlijke inspiratiebronnen zoals natuursteen, graniet en hout. Bovendien kan de werkelijkheid overstijgend worden nagebootst met soorten die nauwelijks verkrijgbaar zijn of onbetaalbaar blijken.
Het perfectioneren van andere materialen heeft de laatste tien jaar een leidende rol gespeeld bij alle producenten. Variaties in dikten, omvang, tekeningen en reliëf zijn afgelopen jaren op de markt gebracht. Maar hoe gaat het nu verder? Waar komen grenzen in zicht en waar blijven mogelijkheden open? En in hoeverre mag de echte tegel nog zijn weg naar de klant vinden? Zo vlak voor de beurs is het goed het een en ander op een rij te zetten, ook voor degene die niet in de gelegenheid is om naar Bologna af te reizen.
Verwachting
Verwacht wordt dat vintagehout zoals we dat kennen van Piet Hein Eek, keramisch vertaald geen grote navolging gaat krijgen. Voor de horeca is wrakhout met een opschrift een bijzondere aankleding, maar de particulier zal vooral op lange termijn denken en de realistische imitaties kiezen. Waarbij aangetekend moet worden dat keramisch hout voor buitentoepassingen nog meer expansie kan krijgen. De tegelwereld en de tuinaanleg hebben elkaar nog niet echt gevonden op het punt van marketing en verwerking en daarmee blijft de toepassing van buitentegels beperkt. Vlonders, gepotdekselde schuttingen, picknicktafels, het kan allemaal keramisch vertaald worden maar ook daarin is de markt nog terughoudend.
Marmer
De imitatiedrift in de keramische industrie begon decennia geleden met vooral marmertegels. Wie de versies van de jaren ’80 nu terugziet, ervaart een armoedige vertaling: repeterende patronen, standaardformaten en overwegend grijze voegen. De comeback begon 20 jaar terug met rollerprint om meerdere tekeningen te kunnen maken, hoewel nog steeds op bescheiden formaat. Maar wel met vloer en wand op elkaar afgestemd. En voor Noord Europa moest het uiterlijk vooral mat blijven of half gepolijst.
Slabs
Tegenwoordig zijn er slabs van 1.20 x 3.00 meter die in hoogglans tekeningen kunnen laten doorlopen, ook open gevouwen. Naast de witgrijze Carraramarmers hebben de meest exotische soorten hun weg naar de klant gevonden in 6 mm voor vloer en wand. Alles op basis van het harde gres porcellanato dat tegen zuren en krassen bestand blijkt en met een smalle voeg op epoxybasis welke mogelijke werking na het plaatsen kan opvangen.
Hier blijft vooral bij toepassingen van werkbladen een leemte in de techniek: de aders lopen niet door het geheel heen. In het verleden is dat bij een enkele producent uitgeprobeerd, maar blijkbaar is dat gestrand op te hoge kosten. Overigens hebben de fantastische replica’s de vraag naar echt marmer weer doen herleven en beide kunnen zelfs in een combinatie worden toegepast. Voor buitentoepassingen is evenwel nauwelijks emplooi. En de marmertegel komt overwegend terug in schaakborden van zwart en wit. Vooral in die klassieke combinatie ligt een grote toekomst.
Natuursteen
Ook hardsteen, leisteen, travertin en andere soorten gedolven steen zijn keramisch vertaald. Hierbij speelt het nabootsen van reliëf meer een rol dan bij marmer. Groeven, putjes en restanten van schelpen, ze krijgen allemaal een plek in de prints op keramiek. Extra spanning wordt geïntroduceerd door een veelal bruinige of zelfs gouden ader. Met als groot voordeel: Wat je ziet is wat je krijgt.
Belgisch hardsteen stond hier voorop vanwege de krasgevoeligheid die nu was opgeheven. Het succes werd mede ingegeven door een voorkeur voor grijze vloeren en werkbladen. Daarin komt een kentering naar zandtinten. Limestone en travertin vormen hierin het ijkpunt zoals tijdens deze Cersaie duidelijk zal worden. Met allerlei vermengingen zoals houtnerven of betonvleugen.
Terrazzo en graniet
Jarenlang vergeten afwerkingen keren ineens terug van een armoedestand naar rijke aankleding. Dat geldt zeker voor terrazzo en graniet. De comeback heeft decennia geduurd, maar nu is die er. En alweer onder aanvoering van de keramische industrie. Alle kleuren en mozaïeken, van spikkels tot grote stukken ingelegd marmer, het komt op de markt als tegels of slabs. Het biedt een tegenwicht aan de groeiende populariteit van gietvloeren. Dit is de grootste concurrent van de keramische industrie omdat het voegloos verwerkt wordt. Er gaan geluiden op dat het kwetsbaarder zou zijn in onderhoud dan keramische varianten. Dus wat is mooier dan alle soorten graniet en terrazzo onder de aandacht te brengen? Bijna naadloos en ook geschikt voor wandafwerkingen en werkbladen. Hier ligt een wereld aan mogelijkheden welke tijdens deze beurs op heel veel stands te bekijken valt.
Cementtegels
In het verlengde van de oorspronkelijke terrazzotegels die als basis cement hadden, keert ook de smaak terug voor bijzondere patronen uit de encaustiek-sfeer. Dit zijn kleuren en figuren op klassieke basis waarmee in oude panden veelal een hal werd afgewerkt. Daar komen telkens nieuwe figuratieve patronen bij in nieuwe tinten. De keramische industrie vertaalt ook dit onder de noemer vintage. Oude patronen, al dan niet versleten, die een vrolijk of historisch cachet aan de afwerking geven. De rage hierin is de afgelopen vijf jaar ongeëvenaard geweest, maar heeft de top bereikt. Het biedt een opleving bij al te saaie grijsheid of een accent in de betonlook. In de decoratieve kracht blijft wel ruimte voor het zogeheten tapijtje, een decor dat een vloerveld omkadert, meestal in een gang of hal.
Industrieel design
Ineens is het er: industrieel design. Oude fabrieken, cortenstaal, beton, cement, alles terug naar scratch. De beton- of cementlook was het gevolg, met goed gevolg voor de keramische industrie. En we kregen er de bricks bij, een soort afgebladderde muur al dan niet voorzien van graffiti. Fascinerend om te laten zien wat je als producent kunt en voor interieurarchitecten betekent het prachtig, onderhoudsvriendelijk speelgoed. Maar hier haakt de hoofdarchitect af. Deze kiest voor cortenstaal, juist omdát het roest. Deze zal hooguit voor een replica kiezen als er sprake is van toegevoegde waarde, zoals zelf reinigend keramiek of tegels die in staat zijn CO2 om te zetten in zuurstof. Al tien jaar geleden zijn hiermee proeven gedaan maar de toepassingen blijven gering.
Glas
Glas wordt het grootste element om keramisch te vertalen in de komende jaren. Glas en glazuur zijn aan elkaar verwant en glazuur is van oorsprong een essentieel onderdeel van de tegel. Architecten zijn adepten van aluminium, glas en staal. De tegelwereld heeft deze favoriete materialen nooit kunnen evenaren, maar glas wordt nu de eerste uitdaging. Er waren vorig jaar bij de Cersaie verschillende aanzetten te zien in de vorm van wit geschilderd kasglas en ook tegels waar je bijna doorheen kijkt. De proeven gaan zeker verder met als hamvraag: Waar houdt de tegel op en krijgt het glazuur de volle glorie?
Ongeglazuurd
In de hausse aan mogelijkheden wordt de gewone tegel naar de achtergrond gedreven. Dan hebben we het over een full body oftewel een door en door gebakken tegel. Ongeglazuurd. Er kan nooit een toplaag slijten, er zijn geen fotoprints en de tekening is volledig geïntegreerd. Het is een ouderwetse tegel waar veel architecten de voorkeur aan geven. Geen plaatjes en praatjes maar het keramische materiaal volledig in handen hebben. Er is een voorzichtige comeback in deze tak van sport, met zelfs weer promotie van rode en witte klei tegenover gres porcellanato.
Stoffen
De mode-industrie laat al jaren sporen na in de tegelwereld en dat zal voorlopig zo blijven. Bloemenprints, borduren, tafzijde, terlenka of linnen, ze worden met gemak keramisch vertaald. De wilde patronen vinden hun weg naar projecten zoals boetiekaankledingen. De rustige varianten kunnen zelfs een badkamer een zachte uitstraling mee geven. Meest belangrijk is evenwel dat met deze ontwikkeling de wandtegel weer terug is. Het universeel doortegelen van wand en vloer tot één grote doos lijkt op z’n retour. Wel is er meer zorgvuldigheid in de ontwerpen van wanden. Hier moet immers geconcurreerd worden met de hernieuwde successen van supersterk behang.
Conclusie
Ook bij deze Cersaie bieden de exposanten zoveel aan, dat kiezen en vergelijken erg lastig wordt. Iedereen moet mee met de mode en wil tegelijk onderscheidend bezig zijn. Met de clusters aan fabrikanten die één investering delen in machines, wordt het onderscheid in individualiteit van merken lastiger. En de mogelijkheden groter. Los daarvan luistert iedereen beter naar de klanten dan voorheen en ook agenten spelen daarbij een belangrijke rol.
Europa is voor de Italiaanse en Spaanse industrie het uitgangspunt en daarmee worden ook buiten deze beurs zoveel contacten onderhouden dat alle nieuwe collecties zullen aansluiten. Met mozaïek, in welke vorm dan ook, altijd als vast element. Want individueel puzzelen blijft de mooiste uitdaging. Spelen met tegels, dat gaan we zeker zien deze komende Cersaie. ■
U bevindt zich hier:
HOME Een greep uit onze artikelen Artikelen uit 2019 Artikelen uit 2019 - nr. 4 Esthetische hoogtepunten lijken bereikt